Przezieranie drugiego
Tytułowe wabi sabi stanowi element kapitału kulturowego japońskich mnichów zen i ich sztuki będącej:
Próbą wydobycie istoty ich pokornych wysiłków, dążących do wyrażenia w postaci fizycznej ich miłości wobec życia, zrównoważonej z poczuciem smutku wynikającego z nieuchronności końca…
…Wabi sabi ucieleśnia życie mnichów i bazuje na zasadach prostoty, skromności, powściągliwości, naturalności, radości i melancholii…
….Termin wabi sabi sugeruje takie cechy jak nietrwałość, pokora asymetria czy niedoskonałość […] powstrzymuje się przed wszelkimi formami intelektualnego uwikłania, samooceny i przywiązania, aby odkryć surową niczym nieprzyozdobioną prawdę natury…
A. Juniper, Wabi sabi, 2018
Zgodnie z powyższymi wskazaniami wabi sabi możemy rozumieć jako wszelkie formy wysiłków wkładane w próby równoważenia permanentnych sprzeczności towarzyszących naszemu życiu, kiedy w czymś brzydkim odnajdujemy piękno, kiedy w czymś głupim odnajdujemy mądrość, kiedy w chaosie odnajdujemy znaczący wzór, także kiedy w bezradności wzajemnego niezrozumienia podczas komunikacji odnajdujemy w sobie nadzieję na dostrzeżenie obszarów wspólnego myślenia. Kiedy tym, doświadczanym emocjonalnie i mentalnie, sprzecznościom jesteśmy w stanie nadać konkretną formę, przez którą przeziera „kojący sens” ucieleśniający jakąś prawdę o życiu, kiedy „z grubsza” pojmujemy „o co chodzi”.
Żaden z elementów tego opisu nie jest oczywisty, lecz z drugiej strony niezaprzeczalny jest fakt, że COŚ zostało przez nas wspólnie uchwycone.
Dobry przykładem procesu przezierania jaki towarzyszy wabi sabi jest malarstwo Gerharda Richtera, kiedy w kontakcie z jego obrazami jesteśmy w stanie z niekonkretności wyłonić sens?
No i pytanie: jak wabi sabi ma się do komunikacji?
Niech podpowiedzią będą zasady i cechy, do których odnoszą się japońscy mnisi, jako eksperci w temacie. Prostota, skromności, powściągliwości, naturalności, radości, ale też melancholia jako postawy z jakimi wkraczamy w relację z drugim człowiekiem oraz nietrwałość, pokora, asymetria i niedoskonałość, jako cechy akceptowane wobec tego, co będzie się między nami rozgrywało. W filozofii zachodu taką sytuację zwykliśmy nazywać spotkaniem, czyli…
nagłym, nieredukowalnym, wzajemnym, emocjonalnym, niedyskursywnym, bezpośrednim otwarciem się dla siebie dwóch osób, które odczuwają łączność ze sobą, przejawiającą się poczuciem niezastępowalności drugiej osoby
Bukowski Zarys filozofii spotkania, 1987: 154
Spotkać kogoś, to w komunikacyjnym trudzie – nieporozumień, poczucia odrębności, odmienności, często także wrogości, w pokorze z cierpliwością, bez gier społecznych, bez rywalizacji próbować wejść na poziom, kiedy wspólnie akceptujemy nietrwałość i niedoskonałość tego, co dzieje się między nami, to odczuwanie radość z tego, że WIEM KIM JESTEŚ i w tej, być może bardzo krótkiej chwili, WIEM O CO CI CHODZI, ale to także godzenie się na smutek wynikający ze świadomości, że to bezprecedensowe doświadczanie może zaraz się skończyć…
Nawet jednokrotne przeżycie spotkania z drugim człowiekiem, wyposaża nas na całe życie, bo wiemy, że jest możliwe i dostarcza motywacji do nieustannych dalszych prób ponownego zanurzenia się w nim.
Grażyna Osika
